W ORLD E XPLORER     

Siteoverzicht
Email
Homepage
     

Rubriek : De mens -
geschiedenis

De crisis van de dertiger jaren

De wereldeconomie was door de Eerste Wereldoorlog in haar ontwikkeling ernstig geschokt. De oorlogvoerende landen stelden tijdens de oorlog landbouw en industrie geheel in dienst van de strijd en dat betekende dat er heel andere producten verbouwd en vervaardigd moesten worden dan voorheen. De uitvoer naar andere landen kwam nagenoeg stil te liggen, behalve die van Amerika. De Amerikaanse uitvoer verdrievoudigde. Na de oorlog viel de behoefte aan allerlei zaken opeens weg. Omschakeling op consumptiegoederen leek een eenvoudige zaak. Grote staten als Oostenrijk, Rusland en Turkije waren als afzetgebied weggevallen. Nieuwe staten wilden hun eigen economie opbouwen en gingen hoge invoerrechten heffen. Arbeidsonlusten en stakingen maakten de zaak er dikwijls in vele landen niet beter op. Een heel groot nadeel was ook dat Groot-Brittanni� en Frankrijk enorme schulden hadden gemaakt gedurende de Eerste Wereldoorlog. Omdat de overwinning ten koste van alles behaald moest worden, hadden deze landen massaal goederen uit Amerika ingevoerd, onder het motto 'eerst halen, straks betalen'.
Maar toen de overwinning behaald was, presenteerden de Verenigde Staten de rekening : deze liep in de miljarden. De schuldenaars hoopten hun verplichtingen evenwel te kunnen nakomen door de herstelbetalingen van Duitsland. Maar die kwamen niet zo vlot. Frankrijk en Groot-Brittanni� konden alleen maar in goederen betalen. Amerika echter eiste goud, want goederen produceerde het zelf genoeg. Daarom hief Amerika hoge invoerrechten. Dit had als gevolg dat de handel stagneerde en dat de afzet van de Verenigde Staten toch ook problemen ging opleveren. Aanvankelijk bleef men doorgaan met de productie. Het kopen op afbetaling in Amerika versluierde een tijdlang de ware toestand. Op de beurzen werd geestdriftig gespeculeerd en de aandelen rezen tot ongekende hoogten. Maar toen een aantal ondernemingen in moeilijkheden kwam, verloor het publiek plotseling het vertrouwen. Iedereen wilde ineens zijn aandelen kwijt. Door een geweldig aanbod kelderden de prijzen van de aandelen onvoorstelbaar. De grote crash op de effectenbeurs van New York vond plaats op donderdag 24 oktober 1929. Deze dag ging de geschiedenis in als de Zwarte Donderdag. Hij werd nog gevolgd door een Zwarte Vrijdag. De beurspaniek sloeg over naar andere grote steden, zoals Londen, Parijs en Amsterdam. Overal daalden de goederenprijzen en liep de productie terug. Talloze ondernemingen moesten sluiten, waardoor de werkloosheid reusachtige vormen aannam.
In de Verenigde Staten, van oudsher het land van de vrije economie, geloofde men slechts met een tijdelijke inzinking te doen te hebben. Het herstel zou vanzelf wel weer intreden. President Hoover (1929-1933) probeerde in zijn radiotoespraken het publiek gerust te stellen door te verklaren dat de welvaart net om de hoek zat. Dat was echter een grote vergissing, want er trad helemaal geen automatisch herstel in. Integendeel, door de toenemende werkloosheid daalde de koopkracht voortdurend, want steeds minder mensen waren in staat met hun consumptie de economie op gang te houden.
Met de verkiezing van Franklin D. Roosevelt van de Democratische Partij in 1933 tot president, kwam er een algehele verandering in het Amerikaans regeringsbeleid. Een groep economische deskundigen diende de nieuwe president van advies. Om het productie-overschot dat was ontstaan weg te werken, moest de productie worden beperkt en de koopkracht weer verhoogd. Dan konden de mensen weer meer kopen en zou de industrie weer op gang gebracht worden. Door werktijdverkorting en minimumlonen vast te stellen, werd de werkloosheid bestreden en de koopkracht verhoogd. Overtollige voedselvoorraden werden vernietigd. Er werd een speciale wetgeving op stapel gezet, waarbij de mensen enigszins beschermd werden in geval van werkloosheid en bij ziekte en ongevallen. Voor de bejaarden kwamen er ook voorzieningen, terwijl de kinderarbeid eveneens werd aangepakt. Voor veel Amerikanen waren deze maatregelen van Roosevelt niet minder dan communistisch. Men noemde hem de Rode Man in het Witte Huis. Degenen die het met hem eens waren, spraken liever van The New Deal, of de nieuwe aanpak. Heel langzaam begon Roosevelts werk vruchten af te werpen.
In de andere landen had men vanzelfsprekend ook grote moeite met het bestrijden van werkloosheid en de crisis. Aan de ene kant zorgde men voor de aanbesteding van openbare werken, zodat er werk geschapen werd, en aan de andere kant paste men bezuinigingen toe op lonen, salarissen en sociale uitkeringen. In de landen met een totalitair systeem kon de crisis nog het gemakkelijkst bestreden worden. Daar was geen parlementaire controle en kon een snelle besluitvorming plaatsvinden. Maatregelen op het gebied van in- en uitvoer, van financi�n en werkloosheidsbestrijding, werden eenvoudig opgelegd.
 


Klik hier om deze pagina als je startpagina in te stellen !

Google
 
Web www.worldexplorer.be
www.infoblog.be
© 2006 - WorldExplorer