|
Hoe
herbivoren voedsel verteren
 Herbivoren,
die alleen planten eten die veel vezels
bevatten, hebben speciale manieren ontwikkeld om
voedingsstoffen aan dit voedsel te onttrekken en
de giffen onschadelijk te maken. Sommige
herbivoren herkauwen hun voedsel voordat ze het
opnieuw verteren. Andere breken plantenmateriaal
af in hun darmen, en sommige eten zelfs hun
eigen uitwerpselen om alles uit hun voedsel te
halen.
Omdat het veel langer duurt om planten te
verteren dan vlees, hebben de meeste herbivoren
een ingewikkeld spijsverteringsstelsel
ontwikkeld. Een manier om deze taaie
voedingsstoffen te verteren is door middel van
een speciale chemische stof of enzym, cellulase,
geproduceerd door bacteri�n en micro-organismen
die in de darmen van herbivoren leven. Dit enzym
breekt cellulose af en maart er verteerbare
koolhydraten, zetmeel en suiker van. Sommige
soorten, zoals plantenetende apen, eten
voornamelijk energierijke vruchten of zaden, en
blijven dus actief tijdens de spijsvertering,
terwijl dieren als luiaarden en koala's die
minder voedzaam voedsel eten, moeten luieren om
hun energie te sparen.
De meeste herbivoren, waaronder runderen,
schapen, antilopen en kamelen, zijn herkauwers.
Hun maag is in drie of vier delen verdeeld, die
elk bedoeld zijn voor een ander stadium van het
lange spijsverteringsproces. Herkauwers braken
gedeeltelijk verteerd plantenmateriaal op uit
hun pens en netmaag (de eerste twee delen van de
maag). Nadat ze de massa hebben gekauwd, slikken
ze deze weer door en wordt de vertering verder
gezet in de boekmaag (afwezig bij kamelen,
lama's en alpaca's) en de lebmaag. De meeste
herkauwers moeten rusten onder het eten terwijl
ze hun voedsel grondig herkauwen en verteren.
Sommige niet-herkauwende herbivoren, zoals
paarden, kangoeroes en koala's, verteren planten
door middel van een snel gistingsproces. Hierbij
wordt het voedsel niet in de maag afgebroken,
maar in de lange dunne darm. Dit houdt in dat
vele voedingsstoffen het lichaam passeren zonder
te worden opgenomen. Om die reden zijn grote
hoeveelheden planten nodig om voldoende energie
te kunnen leveren. Olifanten, bijvoorbeeld, eten
aan ��n stuk door om voldoende voedsel als
brandstof te hebben.
Bij sommige herbivoren gaat het voedsel
rechtstreeks door hun spijsverteringsstelsel en
komt er als zachte, kleverige uitwerpselen weer
uit. Vervolgens eten ze hun uitwerpselen op om
ervoor te zorgen dat alle voedingsstoffen eruit
worden gehaald. Als dit afvalmateriaal voor de
tweede keer door het lichaam is gegaan, vormt
het harde, droge keutels. Verscheidene dieren,
zoals konijnen, hazen en pikka's, verwerken hun
voedsel op deze manier, evenals sommige soorten
ringstaartopossum. Pikka's scheiden 's nachts
geleiachtige, zwarte uitwerpselen uit die ze
zonder te kauwen inslikken. Als deze verteerd
zijn, vormen ze overdag groene, ovale keutels.
|
