W ORLD E XPLORER     

Siteoverzicht
Email
Homepage
     

Rubriek : Plant - algemeen

Het rijk van de zwammen

Het hoeft ons niet te verwonderen, dat juist de herfst de tijd is van de paddestoelen, de 'vruchten' van een groot aantal vertegenwoordigers van een orde van de klasse der zwammen of schimmels (Fungi). Deze orde is die der vlieszwammen (Hymenomycetes). Bij al hun bontheid moeten de paddestoelen een belangrijke kleurstof, het bladgroen, ontberen. Schimmels kunnen dus niet op hogere-planten-manier aan de kost komen; de broodnodige organische stoffen kunnen zij niet zelf fabriceren. Paddestoelplanten moeten het daarom hebben van de resten van afstervende en dode planten, waaraan juist de herfst zo rijk is. Maar behalve afvaleters zijn er ook echte parasieten onder de zwammen. Bekend zijn de soorten die op levend hout groeien, maar vooral onder de kleinere en minder opvallende vertegenwoordigers van het schimmelrijk komen veel parasieten voor. Bekend zijn onder andere de intvlekkenziekte op esdoornbladeren (Rhytisma acerinum), de kringvormige schimmelvlekken (Monilia) op vruchten, het moederkoren (Claviceps purpurea) op roggekorrels, de vruchtboomkanker (Nectria galligena), de iepenziekte (Cerastomella ulmi), de brandziekten in groenten en bloemisterijgewassen en de roestziekten van vruchtbomen. Ook de eigenaardige 'heksenbezems' op berken en andere bomen zijn misvormingen die meestal door parasiterende schimmels worden veroorzaakt.
Een paddestoel is het meest opvallende deel van de paddestoelplant : een zeer fijn netwerk van celdraden, de zwamvlok of mycelium. Dit meestal witte vlechtwerk van zwamdraden of hyfen is de eigenlijk plant, die zich met rottende plantendelen voedt of in de levende delen van een boom woekert. Als vochtigheid, temperatuur en voedingsomstandigheden gunstig zijn, ontwikkelen zich aan de zwamvlok knopjes, die zich vrij snel tot paddestoelen ontplooien.
De plaatsjes, of bij andere soorten de buisjes aan de onderkant van de hoed, zijn bedekt met een sporenvormend kiemvlies. Sporen zijn microscopisch kleine cellen en mogen dus niet op ��n lijn gesteld worden met zaden van hogere planten, die uit vele cellen bestaan en een kiem of embryo bevatten. Uit de spore ontstaat een nieuwe zwamvlok door celdelingen. Bij een aparte groep, de buikzwammen (Gasteromycetes) geschiedt de sporenvorming niet aan de buitenkant maar in de meestal peervormige hoed : zijn de sporen rijp, dan barst de stuifbal open, waarbij miljoenen sporten vrijkomen.
Sporen zijn uiterst licht en kunnen dus gemakkelijk door de wind worden verspreid. Dat niet alle soorten overal waar organisch afval ligt in enorme hoeveelheden voorkomen, is het gevolg van hun zeer grote kieskeurigheid.
Eetbare paddestoelen hebben geen gemeenschappelijke kenmerken, waardoor ze van niet-eetbare en giftige soorten te onderscheiden zijn. Alleen een uiterst zorgvuldige determinatie kan fatale vergissingen voorkomen. Overigens wordt de voedingswaarde van de eetbare soorten dikwijls veel te hoog aangeslagen. De celwanden bevatten meestal een vrijwel onverteerbaar stikstofhoudend product, dezelfde stof die insectenpantsers de nodige stevigheid geeft, namelijk chitine. Binnen de cellen bevinden zich behalve eiwit van voor ons dikwijls twijfelachtige kwaliteit nog glycogeen of dierlijk zetmeel, zouten en vitaminen B1 en D. De rest - dit betekent in verse toestand ongeveer negentig procent - is .... water. Wie het toch met paddestoelen wil proberen : de gekweekte champignons (Psalliota) zijn beslist meer betrouwbaar dan zelf gezochte, waarbij verwarring met de zeer gevaarlijke groene knolzwam (Amanita phalloides) niet uitgesloten is. Gelukkig bestaan er ook smakelijke soorten, die gemakkelijk herkend kunnen worden en er geen gevaarlijke dubbelgangers op na houden : hanekam (Cantharellus cibarius), morielje (Morchella esculenta) en eekhoorntjesbrood of Boletus edulis.
Voor de studie van fundamentele levensprocessen onder andere op het gebied van erfelijkheid en biochemie zijn vooral de lagere schimmels, die net als bacteri�n in reinculturen gekweekt kunnen worden, bijzonder belangrijk.
(foto : de biefstukzwam)
 


Klik hier om deze pagina als je startpagina in te stellen !

Google
 
Web www.worldexplorer.be
www.infoblog.be
© 2006 - WorldExplorer